Θεωρώ πως όλες οι γυναίκες λίγο πολύ έχουμε περάσει αυτή τη φάση πριν, κατά την διάρκεια και μετά το γάμο μας... όσο και αστείο αν φαίνεται στην ουσία του δεν είναι καθόλου γιατί η σχέση μητέρας και γιου είναι πολυδιαφημισμένη και πολλές φορές θα λέγαμε εξιδανικευμένη. Αυτή η εξιδανίκευση όμως δεν χωράει όταν μιλάμε για ψυχολογία ούτε και αστρολογία βέβαια. Η λανθασμένη αυτή σχέση πολλές φορές οδηγεί σε λάθη ανάλυσης του χάρτη άρα και δυσκολίες στην κατανόηση της σχέσης μεταξύ των ανθρώπων.
Μάθαμε από την ίδια την κοινωνία ότι η μητέρα συνήθως θέλει αγόρι και πως η σχέση μεταξύ της μητέρας με το αγόρι είναι πολύ σημαντική και για τους δύο. Επίσης μάθαμε για την απεριόριστη αγάπη της μάνας προς το παιδί της αλλά και την προστασία του αγοριού προς τη μάνα. Το μοναδικό που δεν μας λένε είναι ότι η σχέση μεταξύ της μάνας με τον γιο (σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό) είναι αυτή που δημιουργεί κρίση στα αγόρια και γενικότερα στους άνδρες, λόγω της συναισθηματικής ανικανότητας αρκετών γυναικών να επιδράσουν σωστά στα παιδιά τους
Σε όλο το ζωικό βασίλειο η συγκεκριμένη σχέση, από καθαρά βιολογική άποψη, είναι αρχικά σχέση μετάθεσης εξουσιών: το αρσενικό αναπαράγεται με το θηλυκό και το αρσενικό είναι αυτό που έχει το «χρίσμα» της συνέχισης της εξουσίας. Το πρόβλημα το συναντάμε όταν εξετάσουμε το ανθρώπινο είδος, όπου το αγόρι είναι μαζί με τη μητέρα του για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα και μέσα από αυτήν την μακρόχρονη συμβίωση με την οικογένεια διαμορφώνει/σφυρηλατεί πολλά στοιχεία της προσωπικότητάς του.
Κάθε σχέση την διέπουν τα όρια εκείνα που προστατεύουν μια οικογένεια ή ένα ζευγάρι από τον έξω κόσμο, κάτι που σύμφωνα με τον Minuchin αποτελεί θεμέλια λειτουργία
Είναι σημαντικό τα όρια αυτά να είναι στον κατάλληλο βαθμό κλειστά, αλλά και ανοιχτά όταν και όπου χρειάζεται. Όταν το ζευγάρι επιτρέπει άκριτα παρεμβολές από το εξωτερικό περιβάλλον, τότε βρίσκεται εκτεθειμένο και συνήθως αποδιοργανώνεται, κινδυνεύοντας να διαλυθεί η οντότητα του
Όταν ένας άντρας παντρεύεται ή διατηρεί ερωτική και συναισθηματική σχέση με μια γυναίκα, «μεταφέρει» την αφοσίωση και το ενδιαφέρον από τους γονείς στη σύντροφο του. Η συμπεριφορά του είναι καθοριστική στο τρόπο με τον οποίο σχετίζεται η σύντροφος ή η σύζυγος του με τους γονείς του. Μερικοί γονείς δέχονται το καινούριο τους ρόλο, ενώ άλλοι δυσκολεύονται να προσαρμοστούν στην ιδέα ότι δεν είναι πλέον το επίκεντρο της προσοχής του γιού τους. Η μητέρα που έχει οριοθετηθεί σε σχέση με το γιο της, θα απομακρυνθεί διακριτικά- ακόμα και αν δεν το επιθυμεί- και θα ενθαρρύνει το γιο της να θέσει τη σύντροφο και σύζυγο του σε πρώτη προτεραιότητα. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για ένα άνδρα να «μεταβιβάσει» στη σύντροφο του, την αγάπη και την αφοσίωση που έχει αναπτυχθεί ανάμεσα στη μητέρα του και τον ίδιο, εάν η μητέρα είναι χειριστική και τον κάνει να νιώθει ενοχές για αυτό.
Πώς διαμορφώνεται η σχέση μητέρας –γιού ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού:
Ø Πριν από την ηλικία των 8 ετών, οι γιοι είναι πολύ εκδηλωτικοί προς τη μητέρα. και τα δυο μέρη εκφράζουν την αγάπη και την αφοσίωση τους μέσα από αγκαλιές, χάδια και φιλιά.
Ø Στην προεφηβεία (μετά τα 8 έτη) τα αγόρια αρχίζουν να επιζητούν περισσότερο την σημασία και την προσοχή του πατέρα τους. Από τα χάδια και τις αγκαλιές τις μητέρας, περνούν στο παιχνίδι με τον πατέρα, και σε ανδρικές πλέον δραστηριότητες όπως τα μαστορέματα και η ενασχόληση με το αυτοκίνητο.
Ø Στην εφηβεία, τα αγόρια δεν επιτρέπουν στη μητέρα τους να τα αγκαλιάζει δημοσίως, να τα κρατάει χέρι-χέρι και να εκδηλώνει την στοργή και τη φροντίδα της μπροστά στους φίλους του.
Ø Μετά τα 18, και όταν πλέον ενηλικιώνονται οι γιοι αρχίζουν να ωριμάζουν και να απευθύνονται στη μητέρα για αναγνώριση και συμπαράσταση για τα σημαντικά γεγονότα της ζωής τους. Η μητέρα από την πλευρά της απολαμβάνει τη προσοχή και την σημασία που της δίνει ο ενήλικας πλέον γιος της.
Ø Τα προβλήματα ξεκινούν όταν ο γιος αποφασίζει να εγκαταλείψει την οικογενειακή εστία και να ζήσει μόνος ή ακόμα χειρότερα να συγκατοικήσει με τη σύντροφο του ή να παντρευτεί. Στις περισσότερες δυτικές χώρες, η ενηλικίωση του νέου συνεπάγεται την απομάκρυνση του από την οικογένεια και την ανάληψη ευθυνών και υποχρεώσεων. Συνήθως μετακομίζουν από τα 18 τους, αρχίζοντας την δική τους ζωή, θέτοντας παράλληλα σαφή όρια μεταξύ εκείνων και της οικογένειας προέλευσης. Στην Ελλάδα όμως, τα πράγματα διαφέρουν ουσιαστικά— οι άνδρες πριν από τα 30 δύσκολα φεύγουνε από την μητρική φροντίδα και θαλπωρή που τους προσφέρει η οικογενειακή εστία, επιβραδύνοντας έτσι την ουσιαστική ενηλικίωση και την ανάληψη ευθυνών που αυτή προϋποθέτει.
Σε ποιους τομείς επηρεάζει μια μάνα το γιό της:
Ø Στο πρότυπο της γυναίκας που θα αναζητήσει αργότερα στη ζωή του.
Ø Στον τρόπο να έρθει σε επαφή με τη γυναικεία πλευρά του, την συναισθηματική του φύση.
Ø Στην εικόνα που έχει για τον εαυτό του, στον τρόπο να αγαπά και να φροντίζει τον εαυτό του – να είναι αυτάρκης σαν ενήλικος.
Ø Στα όρια που θα βάλει προς τον εαυτό του και προς τους άλλους γύρω του.
Σε μια μη υγιή σχέση με τη μητέρα, αργότερα ο γιός μπορεί να:
Ø Αναπαράγει μια μη υγιή σχέση με τη μέλλουσα γυναίκα του.
Ø Είναι υπερβολικά ευαίσθητος και δειλός, ή πολύ αυστηρός και εγωκεντρικός.
Ø Μην πιστεύει ότι είναι άξιος άνθρωπος, να είναι εξαρτημένος πάντα από μια γυναίκα να τον φροντίζει και να μην έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του ότι μπορεί να τα καταφέρει και μόνος του.
Ø Πέσει σε καταχρήσεις (αλκοόλ, ουσίες, κ.τ.λ.) ή να μην μπορεί εύκολα να λέει ΟΧΙ στους γύρω του.
Ποια είναι εκείνη η μητέρα που είναι διατηρεί παθολογική και εξαρτημένη σχέση με τον ενήλικα γιο της;
Ø Αδυνατεί να καταλάβει πως ο γιος της έχει μεγαλώσει και μπορεί να αποφασίζει για τον εαυτό του
Ø Το πρόβλημα προκύπτει όταν ο γιος αποκτήσει μια σύντροφο.
Ø Δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι ο γιος της δεν είναι πια παιδάκι αλλά ενήλικας (αδυναμία, αγάπη, λατρεία, υπερπροστασία, ασφυξία)
Ø Δεν διστάζει να επέμβει στην ζωή του, να τον προσβάλει δημοσίως ή να απαιτεί συγκεκριμένες συμπεριφορές και πράξεις από αυτόν.
Ø Του δημιουργεί ενοχές, προφασιζόμενη την κακή κατάσταση της υγείας της ή την ηλικία της για να επιτυγχάνει το θέλω της.
Ø Αποζητάει διαρκώς τη προσοχής του, μέσα από τεχνάσματα όπως προβλήματα υγείας, σωματικής ανικανότητας για διεκπεραίωση των εργασιών της.
Ø Παρεμβαίνει στις αποφάσεις του, λέγοντας διαρκώς τη γνώμη της και παρέχοντας του προστασία χωρίς απαραίτητα να της έχει ζητηθεί .
Ø Παρεμβαίνει στην ανατροφή των εγγονιών της.
Από τέτοιες συμπεριφορές διακρίνει κανείς την παρεμβατικότητα της μητέρας και την τάση του γιού να υπακούει στην εκάστοτε επιθυμία σαν διαταγή.
Ποιοι είναι οι βασικοί ψυχολογικοί παράγοντες που παίζουν πρωταρχικό ρόλο στην παρεμβατική συμπεριφορά της μητέρας του άνδρα και ως συνέπεια στη διαμάχη ανάμεσα στη νύφη και στην πεθερά;
Ø H επιδίωξη ή η διατήρηση της κυριαρχίας,
Ø Η προβολή της προσωπικής αξίας,
Ø Το συναίσθημα της ιδιοκτησίας και ο φόβος της ανασφάλειας.
Εκείνο που παρασύρει σε σύγκρουση μια νύφη με την πεθερά της είναι συχνά ο φόβος της καθεμιάς τους ότι χάνει ή πρόκειται να χάσει στο πεδίο της κυριαρχίας της ή της προσωπικής της αξίας με την παρεμβολή της άλλης.
Επίσης το συναίσθημα ότι χάνει ή μπορεί να χάσει αυτό που κατέχει, αυτό δηλαδή που θεωρεί δικό της, επηρεάζει παρά πολύ τη στάση της μιας απέναντι στην άλλη. Αυτό γιατί η επιθυμία για κυριαρχία ή το συναίσθημα της ιδιοκτησίας είναι έντονο σε αρκετούς ανθρώπους.
Η πεθερά πιστεύει ότι έχει δικαίωμα να συμβουλεύει το γιο ή τη νύφη της, μια που τους θεωρεί δικούς της και γι αυτό παρεμβαίνει. Σκέφτεται ότι είναι πιο μεγάλη, έχει πιο πολλές γνώσεις και πιο πολύ πείρα, που μπορεί να είναι χρήσιμη στους νεότερους.
Πίσω από την επιθυμία ή την τάση να παρεμβαίνει κρύβεται συχνά η αντίληψή της ότι ο παντρεμένος γιος ή κόρη της συνεχίζει να είναι δικό της παιδί και δεν μπορεί να συνειδητοποιήσει ότι αυτός ανήκει τώρα σε κάποιον άλλον. Συνεχίζει να πιστεύει ότι το πεδίο της επιρροής της επεκτείνεται μέχρις εκεί.
Από την άλλη πλευρά η νύφη νιώθει ότι η πεθερά με την παρεμβολή της εισχωρεί σε πεδία της δικής της κυριαρχίας. Η πεθερά θεωρεί το γιο της δικό της παιδί, ενώ η νύφη τον θεωρεί δικό της άντρα. Δύο άτομα διεκδικούν κυριαρχία πάνω σ έναν τρίτο. Η πεθερά αισθάνεται ότι η νύφη προσπαθεί να απομακρύνει το γιο της από κοντά της, ενώ η νύφη φοβάται ότι η πεθερά προσπαθεί να τον κρατήσει κοντά της. Αυτό κάνει και την μία και την άλλη να αρχίσουν "πόλεμο" με σκοπό να κρατήσουν ή να αποκτήσουν ότι η καθεμιά θεωρεί δικό της και πεδίο δικής της κυριαρχίας.
Όμως και στις δύο περιπτώσεις μεγάλο ρόλο παίζει και η ανασφάλεια που νιώθουν και η μια και η άλλη. Όταν μια νύφη ή πεθερά δεν νιώθει ανασφάλεια και γι αυτό δεν αισθάνεται την ανάγκη να στηριχθεί σε κάποιον άλλο, τα πράγματα εξελίσσονται πολύ πιο ομαλά.
Όταν όμως η μητέρα νιώθει μέσα της ανασφάλεια και για να αισθανθεί ασφαλής προσπαθεί να κρατήσει το γιο κοντά της κι από την άλλη πλευρά η νύφη επειδή κι εκείνη νιώθει μέσα της ανασφάλεια, πανικοβάλλεται στη σκέψη ότι ο άντρας της φροντίζει περισσότερο τη μητέρα του παρά εκείνη, τότε τα πράγματα δεν εξελίσσονται καθόλου καλά.
Η ανασφάλεια της νύφης ή πεθεράς επιτείνεται όταν η στάση του άντρα δεν είναι σαφής αλλά αμφιταλαντευόμενη ή αμφίρροπη.
Τέλος. το συναίσθημα ότι μειώνεται η προσωπική τους αξία, επειδή απορρίπτεται από τη νύφη, η συμβουλή ή η προσφορά τους, δημιουργεί άσχημα συναισθήματα σε αρκετούς γονείς. Αυτό γιατί λίγοι γονείς είναι αρκετά ταπεινοί, σε σημείο να μην νιώσουν άσχημα ή να μην αντιδράσουν αν θιγεί αυτό που θεωρούν προσωπική τους αξία.
Το ίδιο φυσικά συμβαίνει κι από την πλευρά της νύφης. Έτσι η πεθερά νιώθει ότι θίγεται η αξιοπρέπειά της από την αρνητική ή εχθρική στάση της νύφης απέναντί της και η νύφη επαναστατεί ενάντια στην πεθερά της επειδή νιώθει ότι προσπαθεί να μειώσει την αξία της σαν άτομο με τις παρεμβολές και τις συμβουλές της.
Ο γιος που δεν έχει θέσει όρια με τη μητέρα του τείνει να:
Ø Δεν μπορεί να ανταποκριθεί στη σχέση με τη σύντροφο του επειδή τον κρατούν πίσω οι οικογενειακές του υποχρεώσεις.
Ø Αποτελεί υποχρέωση να παραστεί σε οικογενειακή επίσκεψη (πχ στον νονό του μαζί με τους γονείς του).
Ø Βασίζεται στη γνώμη της μητέρας του.
Ø Αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει τα ελαττώματα της μητέρας του.
Ø Δυσκολεύεται να της πει όχι.
Ø Της δίνει αναφορά για κάθε του δραστηριότητα.
Ø Καθυστερεί να παντρευτεί για να μην «αφήσει» τη μητέρα του.
Ø Όταν παντρεύεται προτιμάει να μείνει κοντά στο πατρικό του.
Ø Όντας παντρεμένος, τείνε να επισκέπτεται καθημερινά τη μητέρα του (συχνά και για φαγητό).
Ερευνητικές υποθέσεις
Τα έγγαμα ζευγάρια έρχονται συχνότερα στον ψυχολόγο για βοήθεια αναφορικά με την παρεμβατικότητα της μητέρας του άνδρα απ΄ ότι τα άγαμα ζευγάρια.
Γιατί:
Ίσως έχουν αποκτήσει παιδί, επομένως γίνεται πιο επιτακτική η ανάγκη ισορροπίας στην οικογένεια
Απαιτείται άμεσα η εύρεση λύσεων και ισορροπίας λόγω οικονομικών και νομικών υποχρεώσεων που έχει το ζευγάρι
Η παραπάνω υπόθεση αποτελεί ερευνητικό εύρημα της έρευνας που πραγματοποίησε το γραφείο μας.
Η παρεμβατικότητα της μητέρας του άνδρα οδηγεί το ζευγάρι σε:
Συναισθηματική αποξένωση: Όταν το ζευγάρι είναι συναισθηματικά απόμακρο, ο ένας δεν αναγνωρίζει τις ανάγκες και τα θέλω του άλλου, και λειτουργούν ως μονάδες και όχι σαν δυάδα. Η σχέση δεν καλύπτει τις συναισθηματικές τους ανάγκες, ενώ νιώθουν ότι αν μιλήσουν με το σύντροφο δεν θα τους καταλάβει και δεν θα τους στηρίξει.
Προβλήματα στην επικοινωνία: Η δυσκολία ενός ζευγαριού να επικοινωνήσει μπορεί να αναφέρεται στη λεκτική, συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική επικοινωνία. Δεν γίνονται κατανοητοί στο σύντροφο τους, και αδυνατούν να επικοινωνήσουν σε μη-λεκτικό επίπεδο, δηλαδή μέσα από το άγγιγμα, την αγκαλιά, το χάδι, ή τη σεξουαλική επαφή.
Διενέξεις
Η παραπάνω υπόθεση αποτελεί ερευνητικό εύρημα της έρευνας που πραγματοποίησε το γραφείο μας.
Τα ζευγάρια από 26 έως 35 ετών έρχονται στο ψυχολόγο κυρίως λόγω της παρεμβατικότητας των πεθερικών, ιδίως της μητέρας του άνδρα.
Γιατί:
Σε αυτή την ηλικιακή περίοδο, τα άτομα βρίσκονται συνήθως κοντά στο γάμο ή είναι ήδη πρόσφατα παντρεμένα. Το έγγαμο ζευγάρι δυσκολεύεται να διαχωριστεί από την οικογένεια που προέρχεται.
Η παραπάνω υπόθεση αποτελεί ερευνητικό εύρημα της έρευνας που πραγματοποίησε το γραφείο μας.
Τα ζευγάρια από 36 έως 45 ετών είχαν πιο σαφή όρια ως προς την οικογένεια προέλευσης και η παρεμβατικότητα της μητέρας του γιου δεν ήταν μεγάλη.
Γιατί:
Στην χρονική αυτή περίοδο, τα όρια που προστατεύουν το ζευγάρι έχουν πια διαμορφωθεί, και ως εκ τούτου η παρέμβαση των γονιών και των συγγενών δεν αποτελεί σημείο διένεξης. Είναι όμως η περίοδος που προστίθενται καινούρια μέλη στην οικογένεια, κάτι που φέρνει δυσκολία στην επικοινωνία, καθώς οι ρόλοι και οι ευθύνες στο ζευγάρι αλλάζουν και επαναπροσδιορίζονται.
Η παραπάνω υπόθεση αποτελεί ερευνητικό εύρημα της έρευνας που πραγματοποίησε το γραφείο μας.
Την έρευνα πραγματοποίησαν η Κλινικός Ψυχολόγος, Δρ. Χαρά Νομικού, Παν/μιο II Le Mirail Toulouse, Ερευνητικό Κέντρο CERPP, Γαλλία και οι συνεργάτες της, βασιζόμενοι σε στοιχεία ατόμων και ζευγαριών που ζήτησαν ψυχολογική βοήθεια για την παρεμβατικότητα της ελληνίδας μητέρας στη σχέση του άνδρα με τη σύντροφο του κατά το έτη 2007, 2008 και 2009.
ΠΗΓΗ: Αρετή Τσινού Κλινικός Ψυχολόγος, astrologers.
